Murat SEVGİ
Marmaraereğlisi Nereye Gittiğini Bilmiyor  08.10.2021   (1184) Okunma


Kuzey Marmara’nın Efes gibi tarih kokan kıyı şehri Marmaraereğlisi’nde sanayi tesisleri ve yerleşim yerlerinin altında kalan tarih tekrar canlanmaya başladı. Kökleri 2600 öncesine uzanan Perintos antik kentinin tiyatro alanında arkeolojik kazılar yapılıyor. 

Marmaraereğlisi kıyısında 70.000 Dwt kapasiteli inşaatı devam eden limanın 100.000 Dwt kapasiteye çıkması için yapılan CED projesinin Halkı Bilgilendirme Toplantısı 7 Ekim 2021 tarihinde gerçekleştirildi. 

Gemilerin iskele ve rıhtımlara yanaşabilmesi için denizde tabanında dip taraması yapılması planlanıyor. 
Dip taramasının deniz tabanına deniz biyolojisi ve oşionografik etkileri değerlendirilmeden bu tür bir projeye girişilemez. 

Projenin yapılmak istendiği kıyı şeridi Perintos Antik Kenti´nin içinde kalmaktadır. CED konusu proje, genişleme yapılması planlanan kıyı, deniz tabanı ile birlikte 1. Derece Arkeolojik Sit alanıdır. Halen kurtarma ve restorasyonu sürmekte olan antik tiyatrosunun kazı alanına 1 km. mesafede, antik kentin ise içerisinde kalmaktadır. 

Dip taraması ile denizden alınacak malzemenin ne şekilde değerlendirileceği; bertarafı yahut boşaltılacağı belirsizdir. 

Liman işletmesinin yerleşim yerlerinin içerisine kurulması, endüstriyel amaçlı yükleme ve boşaltma yapılıyor olması ve bunun artırılacak olması, hammadde olarak getirileceği belirtilen büyük kapsamında; 

Hurda metal içermesinin yaratacağı riskler tarif edilmemiştir, kömür ve dökme olarak yüklemesi yapılacak her türlü maden cevheri yahut endüstriyel ürün, liman yoluyla taşınacağı düşünülen diğer malzeme ve ürünler için bu işlemlerin çevresel etkileri de CED dosyasına eklenmeyerek CED süreci dışında bırakılmıştır. 

Hali hazırda mevcut işletme şartlarında çevreye yayılan sesin (gürültü kirliliğinin) 100.000 Dwt kapasiteye yükseldiğinde vereceği zararın yok edilmesi, 

Tesisin işletme şartlarında çevresel etkileri, yükleme boşaltma esnasında oluşturacağı çevre kirliliği, (hali hazırda var olan etkiye ek etkiler) belirtilmemiştir. 

Antik Perintos Kentinin Marmaraereğlisi, Tekirdağ ve Türkiye turizmi için çok önemli bir değer olduğu, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Mimar Sinan Üniversitesi ile birlikte yürütülen tarihi kurtarma kazıları ve restorasyon çalışmaları ile Turizm Strateji Planlarında “Marmaraereğlisi ilçesinin Tekirdağ´ın en önemli tarih ve kültür destinasyonu olacağını”, ülkenin en önemli tarih ve turizm merkezleri arasında planlana bir şehrin denizle bağını keserek, kıyı şeridini kirli endüstriyel faaliyetlerin odağı olacak işletmeler ile doldurmak kamunun kendi içinde bir çelişkidir. 

Antik Perintos Kenti ve kuzey yönünde antik dönemde kentin başta su olmak üzere lojistiğini sağlayan yapılardan çok azı ortaya çıkarılmışken; Yakuplu-Şahbaz meraları, Seymen, Çukurçengel Kirazdere, Ağırmeşe ve Veliköy hattı Türkiye’nin en geniş arkeolojik alanlarından biridir. Bu alanın dünyaya açılan kapısı da Marmaraereğlisi kıyı şerididir. Belirtilen bölgede hem Arkeolojik Sit, hem de Doğal Sit kapsamında bölgeler bulunmaktadır. 

1. Derece Arkeolojik Sit olarak dünyaca bilinen bir tarih merkezinin tam ortasına, kıyı şeridine, bu kıyı ile iç kesimlerdeki tesis ve işletmeleri bağlamak üzere geliştirilecek potansiyel lojistik projelerini de göz önüne alarak; Arkeolojik Sit Alanı için tescil kararlarını veren kamu otoritesi olan Anıtlar Kurulu, Bölgede arkeolojik kazı ve kurtarma çalışması yapan müze ve akademik kurumlar, bölgenin “turizm”, “tarih”, “gezi” merkezi olması yönünde planlar yapan kurumlar ile Kültür ve Turizm Bakanlığı gibi kurumların görüşleri de alınmadan bu CED sürecinin sonuçlandırılmasının yanlış olduğu kanaati oluşmaktadır. 

Tüm bu gerekçeler ışığında, ÇED sürecinin mevcut verilerle tamamlanmasının yanlış olacağı, yapılacak ilave tesisin Marmara Denizi, Marmaraereğlisi şehrinin yaşam kalitesine zarar vereceği, arkeolojik yapıyı tahrip eden silsilenin bir parçası olacağı ve şehrin tarihsel değerine zarar vereceği ortadadır. 

Kamunun Marmaraereğlisi için tarih, turizm, kültür odaklı bir vizyon mu çizdiği, yoksa antik değerleri yok sayarak sanayi bölgesi vizyonu mu çizdiğine karar vermesi gerekir. 

Şehir, 2021 Türkiye’sinde halen buna bir karar verilebilmiş değil!  

Murat Sevgi Trakya Platformu Yürütme Kurulu Üyesi